محمد مجتهد شبستری با تکیه بر دیدگاه هرمنوتیکی و تفسیری خود، قرآن کریم را «کلام نبوی» و قرائت توحیدی پیامبر اسلام از جهان در پرتو وحی می‌داند. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و کتابخانه‌ای به نقد دیدگاه تفسیری او پرداخته‌ایم تا با نشان داد نقاط ضعف این دیدگاه، سستی نظریۀ او دربارۀ «کلام نبوی بودن قرآن» بیش از پیش آشکار شود. علاوه بر اینکه نظریۀ تفسیری وی به انکار نبوت و دین می‌انجامد، نقاط ضعف دیگری در آن به چشم می‌خورد که عبارتند از: عدم توجه به معنای دیگر تفسیر؛ عدم توجه به اقسام پیش‌داسنته‌ها؛ عدم توجه به مراتب فهم و مدلول‌ها؛ جمع کردن دو دیدگاه و نیز دو روش غیرقابل‌جمع؛ همگانی دانستن مقبولات عصر مدرنیته و نیز نظریۀ هرمنوتیک فلسفی؛ خلط میان جزء و کل؛ عدم پایبندی به یکی از مبانی خود؛ معرفی معیار سستی به‌عنوان معیار تنقیح و سنجش پیش‌دانسته‌ها و غفلت از مهم‌ترین کاربرد زبان.

واژگان کلیدی: تفسیر، فهم، مجتهد شبستری، وحی، هرمنوتیک

منبع: مجلۀ فلسفۀ دین، دورۀ  ۱۸، شمارۀ ۱، بهار ۱۴۰۰

دریافت فایل مقاله