تغییرات اساسی در مقالات قرائت نبوی از جهان مدت مدیدی است دریافته‌ام که نگارش و نظام مقالات «قرائت نبوی از جهان» دچار ناهماهنگی‌ها و ابهام‌های متعدد است: امکان ارائۀ آن خوانش از متن قرآن که در پایان آن مقالات یعنی مقالۀ (۱۵) (که مقالۀ نهایی و اصلی است) به‌عمل آمده متوقف بر ارائۀ محتویات و مدعیات ۱۴ مقالۀ پیشین نمی‌باشد. […]

  می‌توانیم بگوییم قرآن به‌عنوان یک متن دینی خوانش فهمی-تفسیری-دینی از همۀ حوادث طبیعی و تاریخ و سرنوشت انسان به‌صورت افعال خداوند است. این متن بیش از هر نقش دیگر، نقش ایجاد معنای دینی برای جهان را برای خوانندگان ایفاء می‌کند. تجربه‌ای که در قرآن با آن مواجه هستیم تجربۀ یک نسبت فهمی-تفسیری-دینی با جهان است. در این تجربه فهم […]

  هدف اصلی از نگاشتن این مقاله ارائۀ یک خوانش روایی از متن قرآن است. متن را می‌توان چنین تعریف کرد متن از جمله‌های متوالی تشکیل می‌شود که از منظر دستور زبان و یا تشکیل یک تفکر با یکدیگر مربوط‌اند. یک متن، پیوندهای مرتبط با همِ یک افق ذهنی و پیوندهای یک «پارادایم» را نشان می‌دهد (متن یک ساختار دارد). […]

پیامبران هم می‌فهمیده‌اند ۱ – ترجیح می‌دهم کوشش معنایابانۀ خود را که قدمتی بیست ساله دارد «الهیات تفهمی» بنامم تا «الهیات تفسیری». از شما خوانندگان گرامی می‌خواهم در نوشته‌ها و گفته‌های صاحب این قلم هر جا به تعبیر «الهیات تفسیری» برخورده‌اید آن را به «الهیات تفهمی» تغییر دهید. تفسیر انواع گوناگون تفهمی و غیرتفهمی دارد و آنچه من در کوشش‌های […]

محمد مجتهد شبستری: ۱- بسیار می‌پرسند که منظور از هرمنوتیک متون دینی چیست. پاسخ کوتاه این است که محتوای متون دینی مانند همۀ متون زبانی دیگر یک سلسله «فهمیده‌شده‌ها» هستند که پیش از ما، که اکنون می‌خواهیم آن‌ها را بفهمیم، از سوی پدیدآورندگان آن متون فهمیده شده‌اند. بنابراین، فهم از آن متون، در واقع فهمِ فهم دیگران است؛ یعنی فهمِ فهم […]

محمد مجتهد شبستری؛ اگر شخصی ادعا کند که خداوند با او سخن می‌گوید هیچ راه عقلانی برای احراز صحت و یا اثبات این مدعا وجود ندارد به چنان مدعایی فقط می‌توان ایمان آورد، و نیز اگر شخصی ادعا کند خداوند با کلمات و جملات سخن می‌گوید و آن کلمات و جملات را برای دیگران بخواند هیچ راه عقلانی برای احراز […]

متن زیر ترجمۀ خلاصه‌شده‌ای است از مقاله‌ای تحت عنوان «انواع تفسیر»، نوشتۀ Axel Bühler که در یک مجموعۀ مقالات به زبان آلمانی با مشخصات زیر به چاپ رسیده است. مترجم (محمد مجتهد شبستری) جهت تسهیل فهم پاره‌ای اضافات را افزوده است. Bühler, Axel (2003). Hermeneutik: Basistexte zur Einführung in die wissenschaftstheoretischen Grundlagen von Verstehen und Interpretation, Heidelberg; SYNCHRON Wissenschaftsverlag der […]

محمدمجتهد شبستری: انسان یک حیوان فهمنده است. فهم او چگونه پیدا می‌شود؟ اولین مرحلۀ فهم او هنگامی پیدا می‌شود که انسان در دنیایی با واقعیت‌های پراکنده و آشوبناک قرار می‌گیرد و سمبل‌ها را می‌سازد و از طریق ساختن سمبل‌های او جهان پدید می‌آید و تثبیت می‌شود و زبان شکل می‌گیرد و ادامه پیدا می‌کند و فهمیدن انسان از طریق زبان بین‌الاذهانی […]

حسین واله اشاره احکام اجتماعی ثابت و ابدی درشریعت موضوع مناقشات دامنه‌داری است. دکترحسین واله، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، نقد استاد محمد مجتهد شبستری را بر موضع فقه سنتی در این موضوع، بخشی از انتقاد گسترده‌تر او به قرآن‌شناسی سنتی می‌داند. وی معتقد است در حالی‌که اصل نقد او صحیح و قابل دفاع است، راهبردی که برای اثبات […]

فایل صوتی http://mohammadmojtahedshabestari.com/upload/audio/Soroush&Feirahi.mp3 در ارتباط با بیانات آقای دکتر عبدالکریم سروش که در گفتار فوق آمده است لازم می‌دانم دربارۀ سه نکته توضیحات مختصری ارائه کنم. ۱ – منظور من از «عبور از اعتبار شرعی دانش فقه» این است که در عصر حاضر این باب بر روی فقیهان بسته شده است که در قلمرو معاملات و سیاسات (هر آنچه به […]