تغییرات اساسی در مقالات قرائت نبوی از جهان مدت مدیدی است دریافته‌ام که نگارش و نظام مقالات «قرائت نبوی از جهان» دچار ناهماهنگی‌ها و ابهام‌های متعدد است: امکان ارائۀ آن خوانش از متن قرآن که در پایان آن مقالات یعنی مقالۀ (۱۵) (که مقالۀ نهایی و اصلی است) به‌عمل آمده متوقف بر ارائۀ محتویات و مدعیات ۱۴ مقالۀ پیشین نمی‌باشد. […]

پیامبران هم می‌فهمیده‌اند ۱ – ترجیح می‌دهم کوشش معنایابانۀ خود را که قدمتی بیست ساله دارد «الهیات تفهمی» بنامم تا «الهیات تفسیری». از شما خوانندگان گرامی می‌خواهم در نوشته‌ها و گفته‌های صاحب این قلم هر جا به تعبیر «الهیات تفسیری» برخورده‌اید آن را به «الهیات تفهمی» تغییر دهید. تفسیر انواع گوناگون تفهمی و غیرتفهمی دارد و آنچه من در کوشش‌های […]

محمد مجتهد شبستری: ۱- بسیار می‌پرسند که منظور از هرمنوتیک متون دینی چیست. پاسخ کوتاه این است که محتوای متون دینی مانند همۀ متون زبانی دیگر یک سلسله «فهمیده‌شده‌ها» هستند که پیش از ما، که اکنون می‌خواهیم آن‌ها را بفهمیم، از سوی پدیدآورندگان آن متون فهمیده شده‌اند. بنابراین، فهم از آن متون، در واقع فهمِ فهم دیگران است؛ یعنی فهمِ فهم […]

محمد مجتهد شبستری؛ اگر شخصی ادعا کند که خداوند با او سخن می‌گوید هیچ راه عقلانی برای احراز صحت و یا اثبات این مدعا وجود ندارد به چنان مدعایی فقط می‌توان ایمان آورد، و نیز اگر شخصی ادعا کند خداوند با کلمات و جملات سخن می‌گوید و آن کلمات و جملات را برای دیگران بخواند هیچ راه عقلانی برای احراز […]

محمدمجتهد شبستری: انسان یک حیوان فهمنده است. فهم او چگونه پیدا می‌شود؟ اولین مرحلۀ فهم او هنگامی پیدا می‌شود که انسان در دنیایی با واقعیت‌های پراکنده و آشوبناک قرار می‌گیرد و سمبل‌ها را می‌سازد و از طریق ساختن سمبل‌های او جهان پدید می‌آید و تثبیت می‌شود و زبان شکل می‌گیرد و ادامه پیدا می‌کند و فهمیدن انسان از طریق زبان بین‌الاذهانی […]

فایل صوتی http://mohammadmojtahedshabestari.com/upload/audio/Soroush&Feirahi.mp3 در ارتباط با بیانات آقای دکتر عبدالکریم سروش که در گفتار فوق آمده است لازم می‌دانم دربارۀ سه نکته توضیحات مختصری ارائه کنم. ۱ – منظور من از «عبور از اعتبار شرعی دانش فقه» این است که در عصر حاضر این باب بر روی فقیهان بسته شده است که در قلمرو معاملات و سیاسات (هر آنچه به […]

با تأثر و تأسف فراوان استاد ارزشمندی را از دست دادیم که با پژوهش‌های رهگشا و سعۀ صدر مثال‌زدنی‌اش، مطالعات دینی و سیاسی دهه‌های اخیر ایران را غنا می‌بخشید و در تکامل فرهنگی جامعۀ ما اثر می‌گذاشت. فقدان این پژوهشگر گرانقدر را به خانواده گرامیشان و همۀ علاقمندان به راه و رسم آن مرحوم تسلیت عرض می‌کنم. محمد مجتهد شبستری […]

بنیان‌گذاران دانش هرمنوتیک جدید از آنجا به مسائل و موضوعات این دانش توجه پیدا کرده‌اند که «زبان انسانی» را یک «پدیدار» دیده‌اند که همواره با ابهامات همراه است و باید با تفسیر (Interpretation) به‌قدر امکان آن ابهام‌ها را برطرف کرد. دربارۀ اینکه این دانش باید چه چیز را دنبال کند و چگونه انجام گیرد نظرهای کاملاً متفاوتی وجود دارد که […]

شیخ نجم‌الدین کبری در کتاب فوائح الجمال و فواتح الجلال این پرسش را طرح می‌کند که «آیا تکلیف در عبادت از خواص ساقط می‌شود؟» سپس وی به این پرسش چنین پاسخ می‌دهد: «بلی! ساقط می‌شود و معنای ساقط شدن این است که واژۀ تکلیف از کلفت یعنی مشقت اخذ شده است، اما خواص خداوند را عبادت می‌کنند بدون مشقت و […]

آن‌کس که در طلب فهمیدن است باید پرسش مطرح کند. حتی شخصی که معتقد است یک چیز یا یک شخص را فهمیده است در صورتی که بخواهد از استواری فهم خود مطمئن گردد تنها از این راه می‌تواند به این هدف برسد که باز بپرسد. بدین ترتیب پرسیدن در آغاز هرگونه هرمنوتیک قراردارد. توانایی طرح پرسش مقدمۀ ضروری هرگونه فهمیدن است و این […]