محمد مجتهد شبستری/ برای اینکه آگاه شوید چرا اسلام واقعی و مسلمان واقعی نداریم چند سطر زیر را که اظهارنظر دستهجمعی ۱۲ دینشناس برجسته است با دقت مورد مطالعه قرار دهید: «ذاتزدایی و طبیعتزدایی از هرگونه متعلق شناخت و معلومشدن این حقیقت که هرگونه شناخت مسبوق به یک منظر (perspektiv) است و نیز معلومشدن این حقیقت که تفکیک تفکر از […]
ادامه مطلبمحمد مجتهد شبستری/ اسپینوزا در مقالات الهیاتیسیاسی مینویسد «متون مقدس را باید بهگونهای تفسیر کرد که مخاطبان را به خداوند نزدیک کند». بهنظر میرسد این معیار بسیار کارساز است. امروز آنان که در عالم اسلام (خصوصاً ایران) میکوشند از کتاب و سنت تفسیر جدید بدهند، برای محک زدن تفسیرهای خود معیاری بهتر از آنچه اسپینوزا میگوید پیدا نمیکنند. این جماعت […]
ادامه مطلبمحمد مجتهد شبستری فیلمهایی که از خشونت جاری در زندان اوین پخش شد عواطف ملت ایران را جریحهدار کرد. عذرخواهی مسئولان، این دردهای جانکاه را دوا نمیکند. سالها است که انواع گوناگون اعمال خشونت چه آشکارا و چه پنهانی در جامعۀ ما رواج دارد و چه بسیارند قربانیان خشونت! و چه عادی شده است این وضعیت ضدانسانیت! چارۀ کار تغییر […]
ادامه مطلبمحمد مجتهد شبستری/ ۱ – بیستوچهار سال از انتشار کتاب هرمنوتیک، کتاب و سنت میگذرد. در آن کتاب بعضی از مسایل و موضوعات هرمنوتیک جدید (هرمنوتیک فلسفی به معنای اعم) بیان شده بود و با نظر به آنها در بارۀ تفسیرهای سنتی کتاب و سنت نزد فقیهان و مفسرانِ مسلمان پارهای بحثهای تحلیلی انتقادی طرح کرده بودم. این کتاب در این […]
ادامه مطلبمحمد مجتهد شبستری؛ اگر شخصی ادعا کند که خداوند با او سخن میگوید هیچ راه عقلانی برای احراز صحت و یا اثبات این مدعا وجود ندارد به چنان مدعایی فقط میتوان ایمان آورد، و نیز اگر شخصی ادعا کند خداوند با کلمات و جملات سخن میگوید و آن کلمات و جملات را برای دیگران بخواند هیچ راه عقلانی برای احراز […]
ادامه مطلبمحمدمجتهد شبستری: انسان یک حیوان فهمنده است. فهم او چگونه پیدا میشود؟ اولین مرحلۀ فهم او هنگامی پیدا میشود که انسان در دنیایی با واقعیتهای پراکنده و آشوبناک قرار میگیرد و سمبلها را میسازد و از طریق ساختن سمبلهای او جهان پدید میآید و تثبیت میشود و زبان شکل میگیرد و ادامه پیدا میکند و فهمیدن انسان از طریق زبان بینالاذهانی […]
ادامه مطلببنیانگذاران دانش هرمنوتیک جدید از آنجا به مسائل و موضوعات این دانش توجه پیدا کردهاند که «زبان انسانی» را یک «پدیدار» دیدهاند که همواره با ابهامات همراه است و باید با تفسیر (Interpretation) بهقدر امکان آن ابهامها را برطرف کرد. دربارۀ اینکه این دانش باید چه چیز را دنبال کند و چگونه انجام گیرد نظرهای کاملاً متفاوتی وجود دارد که […]
ادامه مطلبآنکس که در طلب فهمیدن است باید پرسش مطرح کند. حتی شخصی که معتقد است یک چیز یا یک شخص را فهمیده است در صورتی که بخواهد از استواری فهم خود مطمئن گردد تنها از این راه میتواند به این هدف برسد که باز بپرسد. بدین ترتیب پرسیدن در آغاز هرگونه هرمنوتیک قراردارد. توانایی طرح پرسش مقدمۀ ضروری هرگونه فهمیدن است و این […]
ادامه مطلبمحمد مجتهد شبستری هرمنوتیک عبارت است از آموزههای فهمیدن. فهمیدن چیزی معنایش این است که انسان پاسخ یک پرسش را میفهمد. اگر شخص پرسش خود را بهدرستی نشناسد و نفهمد، آنچه وی در مقام فهم دنبال آن است بهکلی نامفهوم خواهد ماند. هرمنوتیک به این جهت ضرورت دارد که فهمیدن خودبهخود حاصل نمیشود. ۲- در زندگی روزانه ما با بسیاری […]
ادامه مطلبمحمد مجتهد شبستری ۱ – معنای بینالاذهانیبودن زبان در فلسفۀ زبان این است که بنا به تجربۀ ما، اولاً زبان از ساختار ذهنی و فیزیکی انسان یا شبیه آن (هوش مصنوعی) نشأت میگیرد و پدید میآید. و ثانیاً در قلمرو تلاقی اذهان انسانها وشبیه آن به سبب شباهتی که میان آنها هست بهگونهای مفهوم میشود و تفسیر میگردد. ۲ – بعضی از […]
ادامه مطلب