اگر در جامعه‌ای سه مفهوم «خدا»، «قدرت» و «زور» با یکدیگر درآمیخته شوند، در آن جامعه پایه‌های استبداد سیاسی –  دینی محکم و رنج‌های فراوان بر مردم آن جامعه وارد خواهد شد. هرکدام از این مفهوم‌های سه گانه به قلمرو‌های ویژه‌ای متعلق است. و تحلیل عقلانی هریک از آن‌ها با دیگری به کلی متفاوت است و آثاری که بر هر […]

من از این فرصت که این محفل ماهیانه در اختیار می‌گذارد استفاده می‌کنم و به این موضوع می‌پردازم که مولفه‌های نواندیشی دینی که در سال‌های اخیر زیاد روی آن تکیه می‌شود ولی قدمتی تقریبا صدوپنجاه ساله در جهان اسلام دارد، از نظر من چیست. سعی می‌کنم این موضوع را با بیان چند مطلب توضیح دهم: ۱٫  قبلا باید تعریف خود […]

جلا‌ل‌الدین رومی در مثنوی معنوی جهان را قرائت می‌کند، قرائتی داستانی عرفانی. مثنوی وی بیش از هر چیز یک «خواندن» است، خواندن جهان (که شامل انسان هم هست) به مثابه پدیدارهایی که معنای نهایی همه آنها «خدا» است. سبک این خواندن «حکایت» است و او یک حکایت‌کننده. او از آنچه بر جهان گذشته و می‌گذرد و به صورت پدیدارها آشکار […]

نخست به تعریف مختصری از دین که پاره ای از دین شناسان بزرگ آن را مطرح کرده اند اشاره می‌کنم و سپس، به بررسی نظر پاره ای دیگر از دین شناسان میپردازم که از پنج گونه دین و دینداری در طول تاریخ سخن به میان آورده اند. بررسی این پنج نوع از دین و دینداری، در پاسخگویی به این سوال […]