از او آموختم «ایمان» را باید با «تفکر و تعقل» سیراب کرد وگرنه سر از خشونت در می‌آورد من چشم از او چگونه توانم نگاهداشت / کاوَل نظر به دیدن او دیده ور شدم (سعدی) وقتی از من می‌خواهید درباره آن روح زیبا، عارف فیلسوف و معلم کل، علامه طباطبایی سخنی بنویسم، چگونه می‌توانم این خواسته را نپذیرم و درباره […]

مهندس علی رضا آزاد*  چکیده فضل‌الرحمان یکی از نواندیشان مسلمان بود که سعی داشت با نقد و تحلیل روش‌شناسی مطالعات اسلامی، بر کارایی دین در جهان امروز بیافزاید و مسیر تحقق جامعه دینی را هموارتر نماید. در این مقاله پس از طرح ماهیت پروژه فکری فضل‌الرحمان و بیان جایگاه قرآن در اندیشه او، روش تفسیری وی که به نظریه دو […]

دولت روحانی را دولت عقلا می‌بینم* ۱-‌ دولت روحانی از آن نظر مورد احترام و تکریم من است که برآمده از انتخاب آن بخش از ملت ایران است که از «تقلید سیاسی» آزاد شده و به بلوغ سیاسی نسبی رسیده است. این بخش از جامعه ما بخوبی می‌فهمد چگونه انسانیت انسان در صحنه زندگی اجتماعی- سیاسی در گرو انتخاب‌های آزاد، […]

روزنامه شرق در شماره امروز خود (۱۵ تیرماه ۱۳۹۴) به اطلاع خوانندگان خود رسانده است که مجتهد شبستری در روز سه شنبه عصر در دانشگاه تهران سخنرانی تحت عنوان «کارنامه روشنفکری دینی و چشم انداز آن در ایران» ایراد خواهد کرد. به اطلاع عموم علاقه مندان می رساند که عنوان اعلام شده سخنرانی در روزنامه شرق اشتباه بوده و عنوان صحیح […]

محمد مجتهد شبستری رند عالم سوز را با مصلحت بینی چکار/ کار ملک است آنکه تدبیر و تأمل بایدش (حافظ) الهیات تفسیری، تعالی و رهایی است و نه مصلحت بینی. در سال‌های اخیر این ادعا را از سوی اندیشه وران گوناگون فراوان می‌شنویم که دعوی مسلمانی و سخن گفتن از خدا و دین به شیوه‌ای غیر از شیوه‌های مألوف عالمان […]

محمد مجتهد شبستری  ۱- پیشتر گفته ام مسلمان کسی است که تفسیر محمد (ص) از هستی (هستی خدا است) را از آن خود می‌سازد. این را الهیات مسلمان بودن نامیده ام. باید به آن سخن اضافه کنم که الهیات مسلمان بودن از الهیات مسلمان زیستن جدا نیست و لازم است الهیات مسلمان زیستن را هم تعریف کنم. ۲- الهیات مسلمان […]

محمد مجتهد شبستری  پس از پیمودن یک راه طولانی که در نگارش مقالات قرائت نبوی از جهان و یادداشت‌ها و مقالات پس از آن تا امروز، برای این نویسنده پیش آمد اکنون فکر می‌کنم که قادرم یک تعریف روشن از «الهیات مسلمان بودن» ارائه کنم: اگر مسلمان را آن کس بدانیم که از دین محمد (ص) پیروی می‌کند می‌توانیم چنین […]

اوامر و نواهی قرآن محمد مجتهد شبستری  ۱- اگر این ادعا که اوامر و نواهی قرآن تشریعات لفظی مستقیم و بلاواسطۀ شخص خداوند است، معقول نیست (چنانکه پیشتر گفته شد) پس آنها امر و نهی‌های چه کسی هستند؟ پاسخ صاحب این قلم برای این پرسش چنین است: ۲- امر و نهی‌های قرآن قطع نظر از شکل‌های بیانی گوناگون آنها بر […]

محمد مجتهد شبستری ۱- جای هیچگونه پرده پوشی و مجامله نیست. بخشی از فقیهان جمهوری اسلامی ایران علیه قانون قیام کرده اند. آنان علیه حقوق ملت که قانون را پدید می‌آورد وارد مبارزه سر سختی شده اند. آنان در حال بازگشت به دوران پیش از مشروطه و عصر قاجارند دوره‌ای که در آن به نام دین با قانون مخالفت می‌شد. […]

محمد مجتهد شبستری ۱- مقتضای آن دلایل که در مقاله «چگونه مبانی فقهی و کلامی فرو ریخته اند» آورده ام این است که: فهم و تفسیر بین الاذهانی ما از متن قرآن تنها از این نقطه می‌تواند آغاز شود که آن متن را یک «پدیدار» تجربه کنیم که به وسیله انسان در جهان بین الاذهانی انسان‌ها (تاریخی ـ اجتماعی) پدید […]